29.03.2024
04:51
EN

İzmir: Tarımın Öncü Şehri

Değerli dostlar,

İzmir, sanayi ve hizmetler sektöründe olduğu kadar tarım sektöründe de büyük potansiyele sahip bir şehirdir. 

Küçük Menderes, Bakırçay, Gediz gibi dünyanın en verimli tarım havzalarında yer alan ekilebilir alanları ile kendine özgü ekolojik koşullara sahip yarımadagibi ana üretim bölgesi İzmir’in tarımsal üretim gücünü oluşturuyor. 

Tarih boyunca Anadolu coğrafyasının en önemli ihracat kapısı olmuş İzmir limanı sayesinde de üretilen tarımsal ürünlerin sadece yurtiçine değil dünyanın farklı coğrafyalarına ihraç edilmesine imkân sağlıyor.

Ayrıca, Ege Bölgesi’nin bereketli coğrafyasında üretilen tüm tarım ürünleri de İzmir’den ihraç edilmiş, dolayısıyla İzmir tarımsal üretim ve ticaret şehri olmuştur. 

Nitekim, Cumhuriyetimizin kurulduğu 1923 yılında sadece 50 milyon dolar olan ihracatımızın hemen hemen tamamı tarım ürünlerden oluşmakta ve İzmir’den ihraç edilmekteydi. 

Sırasıyla tütün, kuru üzüm, pamuk, incir, afyon gibi çoğunluğu Ege Bölgesinin tarım ürünleri ihracatın yaklaşık yüzde 90’nını oluşturuyordu. 

Ülkemizin ilk borsası olan İzmir Ticaret Borsası’nın bundan tam 130 yıl önce, 1891 yılında İzmir’de kurulmasının temel gerekçesi de tam olarak bundan, yani İzmir’in tarımsal üretim ve ticaretin merkezi olmasından kaynaklanmıştır.

Aradan geçen zamanda her şeyin çok değişmesine;ülkemizin tarımsal üretim ve ihracatında İzmir’in payı doğal olarak azalmasına rağmen, İzmir günümüzde de çok önemli bir tarımsal üretim ve ticaret şehri olmaya devam ediyor.

İzmir’de 326 bin hektar tarım arazisi bulunuyor. Ülkemizin toplam tarım alanlarından aldığı yüzde 1,4 pay ile iller arasında 28’inci sırada yer alıyor. 

İzmir, tarım alanlarının büyüklüğü açısından diğer illere göre çok zengin olmasa da 2019 yılında toplam tarımsal üretim değerindeki yüzde 3,8’lük pay ile üçüncü sırada bulunuyor. Detay olarak incelediğimizde yüzde 3,2’lik bitkisel üretim değerindeki payı ile altıncı sırada, yüzde 4,1’lik canlı hayvan değerindeki payı ile ikinci sırada ve yüzde 4,6’lık hayvansal ürünler değerindeki payı ile de ikinci sırada yer alıyor.

Ürünler bazında incelediğimizde ise ülkemizde üretilen kütlü pamuğun yüzde 6,5’i, patatesin yüzde 8’i, silajlık mısırın yüzde 12’si, enginarın yüzde 35’i, salçalık domates ve turşuluk hıyarın yüzde 20’si, taze fasulyenin yüzde 10’u, yağlık zeytinin yüzde 9’u, kirazın yüzde 10’u, yaş incirin yüzde 14’ü, şeftalinin yüzde 11’i ve kestanenin ise yüzde 17’si İzmir ilinde üretiliyor. 

İzmir’in tarımsal üretim deseni 2000’li yılların başından itibaren önemli bir değişime uğramış ve hayvancılık sektörü önemli bir gelişme göstermiştir. Nitekim, ülkemizdeki büyükbaş hayvan varlığının yaklaşık yüzde 4’ü ve küçükbaş hayvan varlığının ise yaklaşık yüzde 2’si İzmir’de bulunmaktadır. Yaklaşık 1,2 milyon ton süt üretimi ile ülkemizde ikinci sırada yer almaktadır. 

Süs bitkileri ve su ürünleri gibi katma değeri yüksek ürünlerde de İzmir lider ve öncü şehirler arasında yer alıyor. Dış mekân süs bitkileri üretiminin yüzde 39’u ve kesme çiçek üretiminin ise yüzde 31’i ilimizde gerçekleştiriliyor. İzmir, kültür balıkçılığı üretiminde 2019 yılında 83 bin ton üretimle Türkiye’de 2’ncisırada yer alıyor.

İzmir’in tarımsal üretimdeki bu başarısı başta dış ticaret olmak üzere farklı göstergelere de yansıyor. 

2020 yılında İzmir ilinden yapılan toplam tarımsal ürün ihracatı 2,7 milyar dolardır. Ülkemizin toplam tarımsal ihracatındaki payı da yüzde 14,3 olmuştur. Detay olarak baktığımızda ise tarım ve ormancılık ürünleri ihracatındaki payı yüzde 13, gıda ürünleri ve içecekteki payı yüzde 12, su ürünlerindeki payı yüzde 26 ve tütün ürünlerindeki payı da yüzde 62’dir. 

Konuyu tarım ürünlerinin işlem gördüğü ticaret borsalarının işlem hacmi açısından ele aldığımızda da İzmir’in tarımsal ticaretteki önemi ortaya çıkıyor. Nitekim, 2019 yılında İzmir Ticaret Borsası toplam 17,8 milyar işlem hacmi ile 113 ticaret borsası içerisinde 2’nci sırada yer alıyor. 

İzmir’in tarım sektöründeki başarısının gerisinde şüphesiz ki toprak ve iklim gibi elverişli doğal kaynakları önemli bir rol oynuyor. Yeniliğe açık çiftçileri, vizyonu geniş ticaret erbabıihracatçısı ve uyum içerisinde çalışan kurumsal yapıların varlığı da bu sonucun ortaya çıkmasına katkı sağlıyor. 

Organik tarım gibi ülkemize örnek olan yeni üretim süreçlerinin bu şehirde başlamış olması, örnek gösterilen kooperatiflerimizin varlığı ve IPARD gibi önemli tarımsal fon kaynaklarından yararlanamamasına rağmen ortaya çıkan örnek projeler İzmir’in başarısına imza atıyor.

Mevcut birçok projenin de tarımsal üretim ve ticaret gücümüze önemli katkısının olacağını düşünüyorum. Şehrimizdeki oda ve birliklerimiz iş birliğinde yürütülen Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgeleri projeleri bu çalışmalardan en önemlilerinden birisi. Kuruluş çalışmaları tamamlanan ve faaliyete başlamak için altyapı çalışmaları devam eden Dikili ilçesinde jeotermale dayalı seracılık, Bayındır ilçesinde süs bitkileri, Kınık ilçesinde tıbbi aromatik bitkiler, fidancılık ve diğer bitkisel ürünler ihtisas organize sanayi bölgeleri ile kuruluş çalışmaları devam eden Bergama ilçesindeki süt ihtisas organize sanayi bölgeleri hayata geçtiğinde ilimizin hem üretim hem de ihracatında önemli bir sıçrama yaşanacaktır. 

İlimizin bir diğer önemli ve vizyon projesi ise Borsamızın güçlü proje ortakları ile birlikte yürüttüğü İzmir Tarım Teknoloji Merkezi (İTTM) projesidir. Bu yıl içerisinde hayata geçirmeyi planladığımız projemiz ile İzmir’i ülkemizin tarımsal teknoloji girişimciliğinde ve tarımsal teknolojilerin üretilmesinde bir üs yapmayı amaçlıyoruz. 

Hem tarımsal üretime hem de tarımsal teknoloji ihracatımıza çok önemli katkılar sağlayacak İTTM projesinin İzmir’in tarım sektöründeki öncülük vizyonunun da bir parçası olacaktır. 

Bir sonraki yazımda sizlere İTTM projemizi ayrıntıları ile anlatıyor olacağım. 

Sevgiyle kalın.

29.04.2021

 

Geri dön

Bu internet sitesinde sizlere daha iyi hizmet sunulabilmesi için çerez kullanılmaktadır. Çerezleri nasıl kullandığımız hakkında daha fazla bilgi için Çerez Politikamız’ı ziyaret edebilirsiniz. Çerez kullanım tercihinizi belirtiniz: