İTB Meclisi'nde pandeminin tarım sektörüne etkileri konuşuldu
İzmir Ticaret Borsası Ağustos Ayı Olağan Meclis Toplantısı 31 Ağustos 2020 Pazartesi günü video konferans aracılığıyla ve Meclis üyelerinin geniş katılımıyla gerçekleştirildi. Toplantının konuk konuşmacısı İl Sağlık Müdürü Op. Dr. Burak Öztop oldu.
Meclis üyelerine hitaben konuşan Yönetim Kurulu Başkanı Işınsu Kestelli, “Dijital dönüşüm her sektöre ve üretimin her kademesine yansıyor. Tarım da bunların başında geliyor. Binlerce yıldır atadan, dededen kalan yöntemlerle süregelen tarladaki çalışmalara artık uydular, drone’lar, akıllı uygulamalar yön veriyor. Borsa olarak bu alanda önemli bir çalışmayı büyük bir kararlılıkla sürdürüyoruz. Ağustos ayı içinde İzmir Tarım ve Teknoloji Merkezi’nin kuruluş sürecinde çok önemli bir safhayı geride bıraktık. Geçen ay Tarım ve Orman Bakanımız Bekir Pakdemirli’ye yapmış olduğumuz sunumun ardından, Bakanlığa bağlı beş genel müdür ve beş araştırma enstitüsü müdürünü Borsamızda ağırladık. 14 ağustos 2020 tarihinde gerçekleştirilen toplantı, İTTM’nin uygulama alanı olacak Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Menemen Çiftliğini ziyaret ile başladı. Gün boyu süren ve son derece verimli geçen görüşmeler neticesinde önemli bir mesafe kat ettik. Şu an Borsa olarak Bakanlık ile imzalanacak iş birliği protokolünün detayları üzerinde çalışıyoruz. Anlaşma imzalandıktan sonra Türk tarımına yeni bir soluk getirecek İzmir Tarım ve Teknoloji Merkezi’nin önündeki tüm kapılar açılacak ve Borsamızın 130’uncu kuruluş yılı olan 2021’de hep birlikte ve el birliğiyle yeni bir başarı öyküsünün mimarı olacağız” dedi.
Bölgemizin önemli ürünlerinden olan kuru üzüm ve kuru incirde yeni sezonun heyecanı içerisinde olduklarını belirten Işınsu Kestelli, “Kuru üzümde bu hafta itibariyle borsamıza ürün gelişinin hızlanmasını bekliyoruz. Kuru incirde ise hasat işlemlerinin yoğunlaşmaya başladığı bir dönemdeyiz. Sona eren sezonda 22 Ağustos itibari ile 241 bin ton karşılığında 496 milyon dolarlık kuru üzüm, 66 bin ton karşılığında 229 milyon dolarlık kuru incir ihracatı gerçekleştirildiğini hatırlatmak istiyorum. Yeni sezon için Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından gerçekleştirilen rekolte tahmin çalışmalarına Borsa olarak teknik destek sağladık. Tarım ve Orman Bakanlığımız tarafından kuru üzüm rekoltesi ve TMO’nun alım fiyatları geçen hafta açıklandı. Buna göre 2020/21 sezonunda geçen yıla göre yüzde 12’lik bir azalış ile 271 bin ton kuru üzüm üretilmesi bekleniyor. TMO’nun 9 numara için 10 lira olan alım fiyatları ise 12,5 lira olarak belirlendi ve TARİŞ Üzüm Birliği’nin de TMO fiyatlarından alım yapacağını açıklandı. Ayrıca, Sayın Bakanın kuru üzüm fiyatlarını açıklanan fiyattan aşağıya düşürmemek için her türlü argümanı kullanacaklarını açıklamasının sektör paydaşları için önemli bulduğumu ifade etmek istiyorum. Piyasalara ilişkin bu veriler ışığında ihracatçı firmalarımızın sezonu en iyi şekilde değerlendireceklerdir. Ancak bir hatırlatma yapmak isterim. Kuru üzüm ve kuru incirin sezonunda firmalarımızda çok sayıda mevsimlik işçi çalışıyor. Pandemi nedeniyle yeni bazı önlemlerin alınmaya başlandığı bu günlerde işletmelerimizin bu konudaki tedbir ve planlamalarını çok iyi yapmaları gerekiyor. Yeni sezonun tüm sektör paydaşlarına şimdiden hayırlı ve bereketli olsun” diye konuştu.
Konuşmasının son bölümünde Borsa olarak büyük emek verilen ve her geçen gün daha yoğun ilgi gören podcast uygulamasından bahseden Işınsu Kestelli, “Podcast serimiz Spotify, Apple Podcast ve Google Podcast olmak üzere üç mecrada 30 Temmuz 2020 itibari ile yayına alındı. Radyonun modern versiyonu olarak adlandırabileceğimiz ve herkese kendi ilgi alanında programlar dinleme imkânı sunan podcast yayınlarımızı alanında deneyimli isimler hazırlıyor. Türkiye’de bir oda/borsa tarafından gerçekleştirilen ilk podcast yayını olması sebebiyle de bizim için ayrı bir anlamı var” dedi.
Meclis Başkanı Barış Kocagöz ise pamuk üretiminde yaşanan sorunlara değinerek, “Hastalıkla mücadelenin yoğun olduğu, dolayısıyla maliyetlerin tavan yaptığı bir sezonda pamuk yetiştirmeye çalışan üretici desteklemelerle ilgili hâlâ haber gelmemesi dolayısıyla hem hayal kırıklığı yaşıyor hem de ne yazık ki Türk pamuğu dünyanın en ucuz pamuğu durumuna geldi. Dünyanın sayılı kaliteli pamuklarından olan Ege Pamuğu bile bu günlerde diğer ülkelerdeki muadillerine göre neredeyse yüzde 15 daha ucuza satılıyor. Bunun nedeni, çok daha yüksek fiyatlara ihtiyacından fazla ithalat yapan sanayici. Nedense söz konusu ithal pamuk olunca kaç para olduğuna bakmadan gümrüksüz ithalat yapan sanayici söz konusu Türk pamuğu olunca sanki ona ‘Mümkün olduğunca ucuz alınması gereken ürün’ olarak bakıyor. Bu yüzden 70-80 bin ton kalan Türk malının fiyatı bile yerlerde sürünürken, neredeyse 1 milyon ton yabancı üreticinin malı ülkemize yüzde 10 daha pahalıya ithal edildi. Neredeyse bir aya kadar hasada başlayacak üreticinin morali bu nedenle sıfır. Bu üretim için altı aydır emek sarf eden üreticiye geri dönme şansı verseniz emin olun yüzde 35 azalan üretimimizin bir yarısı daha giderdi” diye konuştu.
Sanayicilerin de bir pamuk politikası olması gerektiğine dikkat çeken Barış Kocagöz, “Ancak ortada kontrolsüz ve plansız bir ithalat var. Üstelik cari açığımıza da negatif etkisi olduğu kesin. Milli ürünün kıymetini kriz anlarında idrak edemediysek ne zaman anlayacağız? Pamuk üretimi sadece üretici birlikleri, STK’lar ya da konsey tarafından değil, sanayicilerimizce de kollanmalı. Ama öyle mi? Hayır. Yıllardır üretici tek başına. Eğer Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan iyi bir destek gelirse kollanmış oluyor. Yoksa kendi birlikleri, İzmir Ticaret Borsası gibi bazı önder borsalar ve ulusal pamuk konseyi ile baş başa. Artık üreticinin canına tak dediği noktadayız. Elbirliğiyle 1 milyon ton hedefe ulaşmış üretimimizi ne yazık ki iki yılda yerle bir ediyoruz. Sonra kimse çıkıp da ‘Efendim toprağımız var, iklimimiz var, niye pamuk üretemiyoruz?’ gibi komik bir soru sormasın. Bu iş böyle devam ederse sonunda bakanlığımız TMO’nun buğday ve üzümde olduğu gibi müdahale fiyatıyla pamuk almak zorunda kalacaktır. O zaman da ‘Vay efendim piyasaya niye müdahale ediliyor’ diye hiçbir sanayici sormasın” dedi.
2020 Nisan ayında üreticinin ektiği pamuğun desteklemesinin hâlâ açıklanmadığına dikkatleri çeken Kocagöz, “Buradan Bakanlığımıza sesleniyorum. Lütfen bir an evvel en az 1,30 TL/KG olarak pamuk üreticisini destekleyelim. Ayrıca, sanayicimizin kullandığı pamuğa en az yüzde 30 Türk pamuğu kullanma kotası koyalım. Yoksa ne yazık ki gelecek nesillere bırakacak bir pamuk üretimimiz kalmayacak” dedi.
Pandeminin hayatımızda birçok şeyi değiştirdiğine dikkat çeken Barış Kocagöz, “Değişen dünyada sanal pazarlamanın önemi oldukça arttı. Ancak sanal ortamın yanında ilimiz İzmir’in avantajının yaratacağı da bir fırsat var. Biliyorsunuz ki ilimizin iklimi 12 ay dış ortamda faaliyet göstermeye uygun. Hatta bu nedenle insanlarımız restoranlarda ve kafelerde 12 ay süresince dış mekânları tercih ediyorlar. Bu avantajla şimdilik iptal olan fuarlara bir alternatif olarak ‘açık alan fuarı’ ilimiz için çok uygun. Bu anlamda belediyemizin bir an evvel İZFAŞ yanına ya da uygun göreceği bir başka alana ‘açık alan fuarı’ yatırımı yaparak yüz yüze fuar olanağı yaratması çok uygun olacaktır. Bu sayede, İzmir’imiz ticaret ve fuarcılık anlamında hem ulusal hem de uluslararası anlamda bir adım öne geçecektir” dedi.
İl Sağlık Müdürü Op. Dr. Burak Öztop ise il geneli sağlık istatistiklerinin, envanterlerin ve yatırımların yer aldığı bilgilerle birlikte il genelinde Covid-19 güncel durumu ve verileri hakkında bilgi verdi. Sosyal hayatın önüne geçilmeden salgının yayılımının engellenmesi noktasında duyarlı ve eş güdümlü çalışmalar yapılması gerektiğine vurgu yapan Burak Öztop, bu nedenle denetimlerin oldukça sıkı tutulduğunu, el birliği ile pandemiden en az hasarla çıkma konusunda çalışmalarını sürdürdüklerini belirtti. Öztop konuşmasının ardından Borsa meclis üyelerinin pandemi sürecinde tarımsal faaliyetler ve yapılacak düzenlemeler konusundaki sorularını yanıtladı.
İTB Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Bülent Uçak da tıpkı Meclis Başkanı Kocagöz gibi pamuğun durumundan duyduğu rahatsızlığı dile getirdi. Uçak, “Bu yılki pamuğun üretim maliyeti ile işlem gören pamukta KG başına 1 TL’lik fark söz konusu. Gübreleme maliyetleri konusunda da aynı sıkıntı söz konusu. Fark ödeme desteklerinin üretimden bir yıl sonra yapılması da üreticiyi oldukça zor durumda bırakıyor. Üretimin sürdürülebilirliğinin tehlikeye girmemesi adına üreticilerin ürettiği pamuğu 1 TL aşağıdan değil de yaklaşık yüzde 20 oranında kârla satması gerekiyor. Bu nedenle içinde bulunduğumuz dönemde ne yazık ki ithal ürün alarak tekstil ihracatımızı arttıramadık, aksine ihracatımız geriledi. Bu konuda Bakanlığımızın desteklerini bekliyoruz” diye konuştu.
İTB Yönetim Kurulu Üyesi Şeref İyiuyarlar ise “Pamukta oldukça zor bir dönemden geçiyoruz. Ne yazık ki önümüzdeki günlerden de çok umutlu değiliz. Üreticilerin gerekli desteği alamaması, dolayısıyla pamuk üretiminden buğday tohumuna kayma riski söz konusu. Pamuk üreticisinin daha da kötü etkilenmemesi adına Bakanlığımızın desteğine ihtiyacımız var” dedi.
İncirde kalite sorununa dikkat çeken İTB Yönetim Kurulu Üyesi Özhan Şen ise “Pamukla ilgili sıkıntıların oldukça üzücü olduğunu düşünüyorum. Bilindiği üzere şu anca incir sezonu içerisindeyiz. Şu an için incirde pamuk kadar sıkıntılı bir durum yok. Kaliteyle ilgili sıkıntılar yaşıyoruz, ancak çözüleceğine dair inancımız tam” diye konuştu.
01.09.2020
